Onlangs las ik het verhaal van de 3-jarige Christine uit Irak. In het artikel vertelt haar moeder over de dag dat IS-militanten haar en andere inwoners van haar dorp in een rij lieten opstellen voor een medische controle.
In werkelijkheid gebruikten de ISIS-strijders deze ‘kans’ om de mensen van hun bezittingen te beroven. Eén van hen trok Christine uit de armen van haar moeder.
Ongeveer een seconde lang, stond ik in die rij. In dat korte moment was het mijn zoontje van drie die ze uit mijn armen rukte. En waren het mijn vrouw en ik die zijn foto vasthielden. Toen stopte ik de ‘fantasie’. Het was te heftig om voor te stellen.
Hoe lang je ook werkt voor Open Doors, je raakt nooit gewend aan verhalen waarin andere mensen lijden. Ze maken je boos, verdrietig, depressief, schaamtevol en schuldig. Soms ervaar je al deze emoties tegelijkertijd. Herken je dit? Misschien als je het nieuws bekijkt of verhalen hoort over de vervolgde kerk?
De vraag achter de vraag
De vraag die mij na presentaties over vervolgde christenen het meeste wordt gesteld, is: ‘Hoe ga jij om met al dit lijden?’
De vraag achter de vraag wordt nooit gesteld, maar is veel relevanter: ‘Hoe kan ik omgaan met dit soort verhalen zonder af te stompen, maar ook zonder depressief te worden? Zonder me te laten verpletteren door schuld gevoelens? Zonder verlamd te worden door angst?’
In deze blog wil ik je vijf dingen aanreiken.
1. Accepteer dat er slechte dagen zullen zijn
Een paar jaar geleden, merkte ik dat ik een hoop fantaseerde over hoe het zou zijn als ik één van mijn kinderen zou verliezen. Of hoe mijn vrouw en andere familieleden zouden reageren als ik werd gekidnapt of vermoord. Ik ging naar een christelijke psycholoog die me hielp met dit soort gevoelens om te gaan.
Ze leerde me hoe ik negatieve gedachten kon herkennen en hoe ik die in twijfel kon trekken: is de gedachte waardig? Is de gedachte nuttig? Als de gedachte onwaar of niet nuttig is, kan ik hem dan vervangen door een positieve gedachte die waar is?
Maar ze zei iets wat in mijn ogen een diepe waarheid bevatte. ‘Als je te maken krijgt met moeilijke verhalen, heb je een keuze. Of je neemt er afstand van en laat je niet raken,of je moet accepteren dat je soms slechte dagen hebt waarop je je triest voelt.’
Dat was een openbaring voor mij. Ik wil niet onverschillig zijn. Ik wil anderen raken en geraakt worden. Dus accepteer ik dat ik soms een slechte dag heb. Dat is volkomen normaal en gezond.
2. Vertrouw op de Heer
Ik weet het. Dit klinkt zo cliché. Waarom is ‘vertrouw op de Heer’ altijd het antwoord als je niet weet wat je moet doen? Geef het maar toe. De zin kan irritant zijn.
Toch wil ik je op het volgende wijzen. Mensen in stressvolle situaties reageren over het algemeen op één van drie manieren:
- Ze vluchten
- Ze verlammen
- Ze vechten
Maar voor christenen is een vierde reactie mogelijk: vertrouwen. Vertrouwen betekent dat je gelooft dat de Heer alles ten goede zal doen uitwerken.
Raar eigenlijk hoe makkelijk we vergeten dat elke persoon in de bijbel wel op een punt komt dat alles verloren lijkt. Abraham was veel te oud om nog een kind te kunnen verwekken. Jozef moest een koning worden, maar werd verkocht als slaaf. Mozes stond vast voor de rode zee, terwijl achter hem het meest machtige leger ter wereld eraan zat te komen. De muren van Jericho waren meters dik. Onbreekbaar. David werd opgejaagd door zijn koning. Petrus verraadde Jezus. De Zoon van God werd gemarteld, gekruisigd en vermoord.
Je kent het einde van deze verhalen. God veranderde deze slachtoffers in overwinnaars. Zelfs de dood werd verslagen. We kunnen vertrouwen op God juist in moeilijke omstandigheden.
Waar is God dan als we pijn leiden?
Kijk naar de twee mannen die na de kruisiging onderweg zijn naar Emmaus. Het is een understatement om te zeggen dat zij zich down voelden. Ze waren in totale shock.
Lucas zegt dat terwijl deze mannen aan het praten waren, Jezus langzamer dichter bij kwam.
Is dat niet mooi?
De mannen weten het nog niet, Maar Jezus komt dichterbij.
Hij weet waarom ze zich niet goed voelen. Toch vraagt hij: ‘Wat is er gebeurd?’ Hij wil dat ze hun gevoelens blootleggen. Hij debrieft hen, zoals de christelijke psycholoog ook mij debriefte.
Pas als hij hen heeft aangehoord, legt hij de Schrift aan hen uit. En pas als hij het brood heeft gebroken, herkennen ze hem.
Jezus is dichtbij. Of je hem nu ziet of niet. We hebben alle reden om te vertrouwen op de Heer. De bijbel staat vol met profetieën die zijn uitgekomen en zelfs vandaag is hij bezig zijn beloften uit te laten komen.
‘Een belofte voor iedere tactiek van de vijand’
Ik schreef eens een artikel over de terreurorganisatie Boko Haram in Nigeria en hun strategie om de kerk te vernietigen. Simpel gezegd: vermoord de vader, verkracht de moeder, maak de kinderen wees.
Nadat ik het artikel had geschreven, vroeg ik God hoe ik het artikel positief kon laten eindigen. Waar was de hoop? God herinnerde me aan zijn beloften:
- De martelaren staan voor zijn troon (Openbaring 6)
- Hij geneest de verbrijzelden van geest / hart (Psalm 147)
- Hij is een vader voor de vaderlozen (Psalm 68)
- En de poorten van de hel zullen de kerk niet overweldigen (Matteüs 16)
God heeft een belofte voor iedere tactiek van de vijand.
Je kunt vertrouwen op de Heer nog praktischer maken. Ik moedig je aan om mensen ‘terug te geven aan de Heer’. Daarmee bedoel ik dat je de namen van de mensen voor wie je een ‘(gebeds)last’ ervaart, opschrijft. Vervolgens bid je voor iedere naam die je hebt opgeschreven. In gedachten geeft je hen dan terug aan God. Ja, je blijft bidden voor je broeders en zusters. Maar Hij is hun Vader en Hij zal voor hen zorgen.
De Roeping van Anne van der Bijl is een goed boek dat je kan helpen meer op God te vertrouwen.
3. Heb gemeenschap met anderen
Je zou het misschien niet zeggen als je onze verhalen leest of aanhoort, maar Open Doors is een leuke organisatie om voor te werken. We lachen veel. Er is echt het gevoel dat we samen een gemeenschap vormen.
Werken voor Open Doors is alsof je leeft in twee werelden. Het ene moment schrijf je een stuk over christenen in Noord-Koreaanse strafkampen. Het volgende eet je taart om een verjaardag of jubileum te vieren.
Of je bevindt je opeens op het schoolplein om je kinderen op te halen. Ze weten niet dat je net hebt geschreven over een vrouw die ernstig in elkaar geslagen is vanwege hun geloof. Zij willen je vertellen over de tekening die ze hebben gemaakt of de nieuwe blauwe plek op hun knie.
Als je regelmatig bidt voor en/of geeft aan de vervolgde kerk ervaar je misschien wel hetzelfde. Het is soms moeilijk om de mentale brug tussen de vervolgde kerk en onze eigen wereld over te steken. Maar je hebt die ‘gewone wereld’ wel nodig om geestelijk gezond te blijven.
Advies nummer drie: vindt een gemeenschap. Zelfs als zij het niet begrijpen, breng tijd door met je vrienden. Het is een goede afleiding. Het is goed om te horen wat er zich in de ‘normale wereld’ afspeelt. Dat is ook belangrijk.
En als ze jouw wereld en jouw pijn wel begrijpen, deel dan met hen wat er zich in je hart afspeelt.
Als je niemand hebt om over je emoties te praten die worden veroorzaakt door de vervolgde kerk (of andere mensen die lijden), stuur Open Doors dan eens een berichtje via email of via social media.
4. Weet wanneer je even een break moet nemen (en doe dat dan ook)
Dit is een moeilijke. Je lichaam geeft aan wanneer je naar het toilet moet. Maar wanneer neem je een geestelijke break? Misschien ervaar je niet dezelfde urgentie, maar je lichaam en geest geven wel signalen af.
Als je je eetlust verliest, als je je angstig, schuldig of depressief voelt, of een andere negatieve emotie ervaart voor een periode langer dan een paar dagen, neem dan even rust en afstand.
Op een bepaalde manier deed Jezus hetzelfde. Na lange dagen te zijn omringd door gebroken mensen in nood, trok hij zich vaak terug om tijd door te brengen met alleen zijn vrienden (de discipelen) of zelfs helemaal alleen. Hij had die tijd nodig om de band met zijn Vader aan te halen.
Dus agendeer tijd om even te ontvluchten van wat het ook maar is dat je bezighoudt. Gebruik die tijd om God te zoeken. God de Vader houdt ervan om gewoon even naast je op de bank te zitten. Of om een paar dagen met jou op reis te gaan.
Ik twijfel er niet over dat Jezus je onderweg op komt zoeken net zoals hij dat deed met de Emmaus-gangers.
Hier zijn zeven stappen die je kunt zetten om het meeste uit je tijd met God te halen:
- Zoek een plek waar jullie twee samen kunnen zijn en niet worden gestoord. Neem je bijbel, een notitieblok en misschien wat muziek waar je samen met God naar kunt luisteren. Dit is een retraite voor jullie samen.
- Onthoud: er is geen ander doel dan connectie met God maken. Tijd met hem doorbrengen is het doel. Niets anders. Er is geen druk om iets te bereiken.
- Begin met een gebed. Vraag God om tot je te spreken en te helpen naar hem te luisteren. Vertel hem wat je van hem denkt. Prijs hem. Vertel ook wat je dwars zit. Vertel hem wat er wat maar in je opkomt. Jullie voeren gewoon een gesprek samen.
- Als je klaar bent, open dan dan de bijbel. Als je retraite slechts een paar uur of zelfs minder is, lees dan niet meer dan één passage. Als het een dag of langer is, kun je meer lezen. Hier zijn wat tips: Psalm 51 (hersteld worden van zonde), Johannes 11 (de opstanding van Lazarus), Romeinen 8 (een overwinnend leven leiden), Genesis 37-44 (de uitdagingen van Jozef), Exodus 3 en 4 (de roeping van Mozes), Job 1-2 (Job’s geloof in God, Gods geloof in Job). Er zijn zoveel krachtige passages in de bijbel dat ik ze onmogelijk allemaal kan noemen.
- Neem je tijd om de bijbel te lezen. Maak notities als je wilt. Probeer altijd God te ontdekken in de tekst. Wat is zijn rol? Wat doet hij en zegt hij? Wat leer je daarvan over hem? Wat betekent het voor jou? Lees de tekst meer dan eens en probeer de diamantjes te vinden: verzen die er voor jou uitspringen. Bestudeer deze nog wat beter.
- Bid opnieuw. Vertel God wat je hebt ontdekt. En breng eventuele lasten die je nog steeds ervaart naar zijn troon.
- Als je nog tijd over hebt, luister dan bijvoorbeeld naar muziek met hem. Maak een wandeling. Of lees nog iets anders. Verblijf in God.
5. Kijk naar de wereld door een bijbelse bril
Zo vaak als we Gods Woord lezen, denken we: hoe raakt dit mij? We willen weten hoe die oude bijbel in ons moderne leven past. We kijken naar het nieuws, we volgen mensen op social media en dan is er nog de bijbel.
Wat we op televisie en op internet zien, komt niet overeen met het wereldbeeld dat de bijbel schetst.
‘Want God had de wereld zo lief…’
Toch kan ik het beeld van dat Syrische jongetje, Alan Kurdi, die met zijn gezicht in het zand op een strand in Turkije ligt niet vergeten. Die foto herinner je je nog wel toch? Dan herken je ook deze vraag: waarom was het nodig dat zo’n jongetje sterft in het koude water?
Ik herinner me een autorit langs de Chinese-Noord-Koreaanse grens. Ik zag het hek aan de Chinese zijde en ik vroeg God waarom het hek daar stond. Waarom mochten die arme Noord-Koreanen geen geluk najagen in China of een ander land?
Op het moment dat ik binnensmonds dat gebed uitsprak, wist ik waarom dat hek er stond. Het stond er niet om de Koreanen binnen te houden, maar om het Evangelie buiten te houden. Dat was de geestelijke werkelijkheid.
We hebben de bijbel nodig om naar deze wereld te kijken en te kunnen verklaren. De bijbel zegt bijvoorbeeld dat we niet vechten tegen mensen van vlees en bloed maar tegen geestelijke machten. De wereld is een slagveld voor de strijd tussen goed en kwaad.
Jezus wist dit als geen ander. We zien dat hij altijd alles in een bijbels perspectief plaatst. Hij gaf niet zoveel om de Romeinse onderdrukking. Zelfs zijn discipelen begrepen dat niet. Maar het enige wat Jezus echt interesseerde, was het hart van de persoon die naar hem luisterde.
Jezus kijkt niet naar de nood, maar naar de Vader. In Johannes 5 gaat Jezus naar de Schaapspoort in Jeruzalem, naar een bad met vijf zuilen dat in het Hebreeuws Betzata heet. Daar lag een groot aantal zieke en gehandicapte mensen.
Toch praat Jezus met slechts één persoon: een man die al 38 jaar ziek was. Jezus wist dat deze man klaar was om hem te ontvangen als zijn verlosser. Hij keek naar hem door bijbelse lenzen.
Dit verhaal leert ons ook dat God geduld heeft. Veel meer dan wij. Hij wachtte 38 jaar om deze man te genezen.
Waarom zo lang? Dat weet ik niet. Maar ik weet wel dat God dit moment gebruikte om meer eer te krijgen.
Bij Open Doors zien we ook hoe mensen veranderen door de jaren heen. Zelfs al zijn ze diep geraakt door de vervolging. Kijk maar eens naar onderstaande foto:
Onthoud: God geneest, maar vaak neemt hij de tijd en krijgt hij daardoor meer glorie.
Ik hou van het einde van Hebreeën. Na twaalf hoofdstukken uitleg, zegt de schrijver simpelweg: ‘Laten we dus het kamp verlaten, ons bij hem voegen en delen in zijn vernedering. Onze stad is immers niet blijvend, wij kijken juist verlangend uit naar de stad die komt.’ (Hebreeën 13:13-14)
Er zullen dagen zijn dat we het moeilijk hebben. Maar God is bij ons in het lijden en ook als we het lijden van anderen moeten verdragen. We zijn echter niet alleen, zelfs al voelt het soms wel zo. We worden omgeven door mensen die hetzelfde hebben meegemaakt.
Jezus nodigt ons uit bij hem te komen, buiten het kamp en rust te vinden. Uiteindelijk zijn we niet op zoek naar een stad hier op aarde. We zijn onderweg naar een nieuwe stad, een nieuwe aarde, een leven zonder tranen en pijn, waar liefde en vergeving als rivieren doorheen stromen.
Dat heeft hij beloofd.